Sentral plassering
Opp til nokså nyleg var sjøen den viktigaste kommunikasjonsåra langs kysten, og røysa har ei sentral plassering langs den indre leia. Godt synleg frå sjøen. På grunn av den lave høgda frå dagens strandnivå trur vi at røysa er lagt opp i yngre jernalder, det vil seie merovingartida eller vikingtid. Det er spekulert i om den kan skjule ei skipsgrav. Sjølv om mykje stein er kasta ut av gravrøysa, kan sjølve grava ligge intakt. Det er heller ikkje uvanleg at det er sett inn fleire seinare (yngre) graver i dei store gravrøysene.
500 dagsverk for å byggje ei grav!
Storleiken på gravminnet viser at ein her har hatt overskot nok til å gravlegge ein viktig person på ein måte som heidra den døde og gav ei viktig markering til dei etterlevande. Gravrøyser var viktige markeringar for ei ætt sitt krav på gard og grunn, eller som ein territoriemarkering for ein større eining. Ved sine døde forfedre og deira synlege gravminne legitimerer ein sitt krav på jorda. Sidan røysa er utkasta er dei opphavlige måla vanskelege å fastsetje. Med et forsiktig overslag på kva storleik Håkårøysa truleg har hatt gir vi den eit tverrmål på over 35 meter og ei høgd på 3 meter. Med desse måla meiner vi at bygginga kravde omlag 500 dagsverk. Dette er arbeidskraft som vart tatt ut av den daglege produksjonen i området. Dette fortel om investeringane og markeringane som ligg i desse gravminna.
"Gullskatten i røysa"
Lokal tradisjon fortel at det ligg ein myntskatt i røysa, og at nokon difor skal ha prøvd å plyndre den. Medan dei heldt på, såg dei at det byrja å brenne på garden deira og la på sprang for å slokke brannen. Då dei kom fram, viste det seg at det ikkje var nokon brann. Etter dette let dei røysa liggje i fred. Dette er et segn vi kjenner frå fleire andre store gravrøyser.
Gravrøyser og skriftlege kjelder
Skikken med å byggje store gravrøyser strekkjer seg over 3000 år, frå eldre bronsealder og jernalder. I Noreg finn vi ei overvekt av mannsgraver, men bla. den rikaste skipsgrava vi kjenner frå vikingtida, frå Oseberghaugen, er ei kvinnegrav. Eldre skriftlege kjelder viser at det var svært viktig at haugen både var stor og var synleg
I det Angelsaksiske eposet Beowolfkvadet frå 600 talet, heiter det:
"Weder-lyden laga og yrkte haug på lidneset, høg og breid, synlig vide for sjøferdmennom".
I Homers Odysseen skrive ca. 800 f.Kr., heiter det frå gravlegginga av Akilles, Petroklos og Antilokos:
"Hele akaiernes veldige hær av spydvante stridsmenn reiste til sist over jer tre en kjempestor gravhaug høy på det ytterste nes ved den mektige strøm Hellespontos, for at den vidt over hav kunne sees fra seilende snekker både av menn som lever i dag og av kommende slekter".